Những căng thẳng mới này diễn ra trong bối cảnh hai bên dự kiến sẽ tiến hành Hội nghị thượng đỉnh vào cuối tháng này tại Trung Quốc.
Bộ Tài chính Trung Quốc ngày 6/7 thông báo sẽ áp dụng các biện pháp hạn chế đối với các hợp đồng mua sắm thiết bị y tế có giá trị trên 45 triệu NDT (khoảng 6,3 triệu USD), từ Liên minh châu Âu (EU). Đây là bước đi tiếp theo của Bắc Kinh sau khi EU ban hành lệnh cấm tương tự với các công ty Trung Quốc.
Trong thông báo, Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết các công ty của EU, trừ những doanh nghiệp có vốn đầu tư của châu Âu nhưng đăng ký hoạt động tại Trung Quốc, sẽ bị loại khỏi các gói thầu mua sắm thiết bị y tế của Chính phủ Trung Quốc có giá trị trên 45 triệu NDT. Quy định có hiệu lực ngay lập tức và áp dụng với nhiều loại sản phẩm: từ thiết bị và phụ tùng nhân tạo (bộ phận giả) đến máy móc y tế và dụng cụ phẫu thuật.
Ngoài ra, Bộ trên cũng nói rõ Trung Quốc sẽ hạn chế nhập khẩu những thiết bị y tế có tỷ lệ linh kiện sản xuất tại EU chiếm hơn 50% giá trị hợp đồng. Thời gian áp dụng cũng ngay từ ngày 6/7.
Quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và EU liên tiếp có những dấu hiệu căng thẳng. Hôm 20/6, EU thông báo lệnh cấm các công ty Trung Quốc tham gia đấu thầu những hợp đồng mua sắm thiết bị y tế của khối này có giá trị từ 5 triệu euro (khoảng 5,8 triệu USD) trở lên, với lý do các công ty của EU không được tiếp cận công bằng trên thị trường Trung Quốc. Biện pháp hạn chế của EU liên quan đến nhiều loại vật tư y tế, từ khẩu trang y tế đến máy chụp X-quang. Vào thời điểm đó, Ủy ban châu Âu (EC) cho biết đây là động thái đáp trả phản ứng trước việc các thiết bị y tế của khối không được tham gia các hợp đồng của Chính phủ Trung Quốc.
Đây là lần đầu tiên EU đưa ra biện pháp theo Cơ chế Công cụ mua sắm quốc tế (IPI) của khối. Được thông qua và có hiệu lực trong năm 2022, cơ chế này giúp EU có thêm đòn bẩy trong đàm phán với các đối tác ngoài khối nhằm đảm bảo sự tiếp cận đối đẳng trên thị trường mua sắm công. Theo số liệu của EC, gần 90% các hợp đồng mua sắm công trong lĩnh vực thiết bị y tế tại Trung Quốc có dấu hiệu phân biệt đối xử hoặc loại trừ doanh nghiệp EU.
Trong tuyên bố liên quan căng thẳng giữa Trung Quốc và EU đưa ra ngày 6/7, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết Bắc Kinh đã nhiều lần bày tỏ thiện chí giải quyết bất đồng thông qua đối thoại song phương nhưng phía EU vẫn cho triển khai các biện pháp mang tính hạn chế và thiết lập rào cản mới. “Vì vậy, Trung Quốc buộc phải thực hiện các biện pháp hạn chế tương ứng", tuyên bố của Bộ trên nêu rõ.
Ngoài lĩnh vực thiết bị y tế, EU và Trung Quốc cũng có những căng thẳng trong các lĩnh vực khác như ô tô điện, đường sắt, pin Mặt Trời, tuabin gió và mới đây nhất là rượu mạnh. Hôm 4/7, Trung Quốc thông báo sẽ áp dụng các biện pháp chống bán phá giá đối với các nhà sản xuất rượu mạnh (brandy) hàng đầu của châu Âu kể từ ngày 5/7, nếu các doanh nghiệp này không điều chỉnh tăng mức giá bán.
Trung Quốc cho biết, theo kết quả cuộc điều tra được tiến hành hơn một năm qua đối với các loại rượu mạnh của châu Âu mà phần lớn là rượu cognac của Pháp, giới chức Trung Quốc đã xác định được biên độ bán bán phá giá từ 27,7 - 34,9% của các sản phẩm rượu EU đóng trong thùng dưới 200l và nhập khẩu vào Trung Quốc trong giai đoạn từ 1/10/2022 - 30/9/2023. Vì thế, Trung Quốc sẽ áp mức thuế chống bán phá giá tương ứng trong giai đoạn 5 năm. Bắc Kinh nói rõ biện pháp này nhằm đáp trả việc EU trước đó đã tiến hành điều tra các khoản trợ cấp dành cho ô tô điện của Trung Quốc.
Những căng thẳng mới này diễn ra trong bối cảnh hai bên dự kiến sẽ tiến hành Hội nghị thượng đỉnh vào cuối tháng này tại Trung Quốc.
